Saklı Pay ve Oranları
Kişinin ölüme bağlı tasarruflarla, başkasına devrine izin verilmeyen miras payının bir kısmına saklı pay denir. Bu saklı payı alan mirasçılara da saklı paylı mirasçılar denir. Yasal miras payı ve saklı paylar birbirinden farklı kavramlardır. Kural olarak saklı paylar yasal miras payından küçüktür.
Arta kalan ve murisin serbestçe tasarruf edebildiği miras kısmına da tasarruf nisabı denir.
Tasarruf özgürlüğü: terekeden, saklı paylar toplamı çıkarıldıktan sonra, kalan değeri üzerindeki tasarruf özgürlüğünü ifade eder.
Saklı paylı (Mahfuz Hisseli) Mirasçılar ve Saklı pay oranları;
Saklı Paylı Mirasçılar;
-
- Murisin altsoyu,
- Murisin ana ve babası,
- Murisin sağ kalan eşidir.
Türk Medeni Kanunu saklı pay oranlarını şu şekilde belirlemiştir.
- Altsoy için yasal miras payının yarısı,
- Ana babadan her biri için yasal miras payının dörtte biri,
- Sağ kalan eş altsoy veya ana baba zümresi ile birlikte mirasçı ise miras payının tamamı,
- Diğer hallerde yasal miras payının dörtte üçü.
Kardeşlerin saklı payı, 10.05.2007 tarihi itibari(AYM iptali nedeniyle) ile kaldırılmıştır.
Saklı pay Hesaplanması
Tasarruf nisabı, murisin mal varlığı üzerinde serbestçe tasarruf edebileceği kısımdır. Yani terekenin net aktifi saklı paylar (mahfuz hisseler) toplamı terekenin net aktifi için murisin ölüm günündeki taşınır ve taşınmaz mallarının satış bedelleri ile alacakları hesaplanır. Pasifi içinde murisin borçları, cenaze masrafları, terekeyi mühürlemek ve defterini tutmak için yapılan masraflar ve miras bırakan ile birlikte yaşayan ve onun tarafından bakılan kimselerin üç aylık geçim giderleri hesap edilir. Böylece terekenin pasifi bulunur. Aktifler toplamından pasifler toplamı çıkınca da tasarruf nisabının hesaplanmasına esas olan safi tereke elde edilir. Ancak safi terekeye bazı değerler ilave edildikten sonra bulunan değerler esas alınmak suretiyle tasarruf nisabı hesaplanır.
Mirasçılıktan Iskat (Çıkarma)
Miras bırakan, şu durumlarda ölüme bağlı bir tasarrufla saklı paylı mirasçısını mirasçılıktan çıkarabilir;
- Mirasçı, miras bırakana veya miras bırakanın yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemişse.
- Mirasçı, miras bırakana veya miras bırakanın ailesi üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemişse.
- Mirasçılıktan çıkarılan kimse, mirastan pay alamayacağı gibi; tenkis davası da açamaz.
- Miras bırakan başka türlü tasarrufta bulunmuş olmadıkça, mirasçılıktan çıkarılan kimsenin miras payı, o kimse miras bırakandan önce ölmüş sayılır. Miras, mirasçılıktan çıkarılanın varsa altsoyuna, yoksa miras bırakanın yasal mirasçılarına kalır. Mirasçılıktan çıkarılan kimsenin altsoyu, o kimse miras bırakandan önce ölmüş gibi saklı payını isteyebilir.
Mirasçılıktan çıkarma, miras bırakan ancak buna ilişkin tasarrufunda çıkarma sebebini belirtmişse geçerlidir. Mirasçılıktan çıkarılan kimse itiraz ederse, belirtilen sebebin varlığını ispat, çıkarmadan yararlanan mirasçıya veya vasiyet alacaklısına düşer. Sebebin varlığı ispat edilememiş veya çıkarma sebebi belirtilmemişse tasarruf, mirasçının saklı payı dışında yerine getirilir.
Miras bırakan bu tasarrufu çıkarma sebebi hakkında düştüğü açık bir yanılma yüzünden yapmışsa, çıkarma geçersiz olur.
Miras bırakan, hakkında borç ödemeden aciz belgesi bulunan altsoyunu, saklı payının yarısı için mirasçılıktan çıkarabilir. Ancak, bu yarıyı mirasçılıktan çıkarılanın doğmuş ve doğacak çocuklarına özgülemesi şarttır.
Miras açıldığı zaman borç ödemeden aciz belgesinin hükmü kalmamışsa veya belgenin kapsadığı borç tutarı mirasçılıktan çıkarılanın miras payının yarısını aşmıyorsa, mirasçılıktan çıkarılanın istemi üzerine çıkarma iptal olunur.
Tenkis Davası (Saklı Pay Davası)
Saklı paylarının karşılığını alamayan mirasçılar, miras bırakanın tasarruf edebileceği kısmı aşan tasarrufları için Tenkis Davası açabilir. Yani miras bırakan, saklı paylı mirasçılarının saklı paylarına, her hangi bir ölüme bağlı tasarrufla tecavüz ederse, bu mirasçılar tenkis davası açarak tecavüz edilmiş haklarını isteyebilirler.
Tenkis davası sadece davayı açan açısından sonuçlar doğurur.
Tenkis Davası Açma Süresi
Türk Medeni Kanununun 571. maddesine göre;
Tenkis davası açma süresi, mirasçıların saklı paylarının zedelendiğini öğrendikleri tarihten başlayarak 1 yıldır. Herhalde vasiyetnamelerde açılma tarihinin üzerinden 10yıl geçmekle düşer. Tenkis iddiası, defi yoluyla her zaman ileri sürülebilir.
Yazılar:
İnternetten Mirascısı olduğunuz malları öğrenmek için tıklayınız.
(E-devlet (webtapu) miras sorgulma)
Bu yazının tüm kullanım hakları webtapucu.com’a aittir. Başka mecralarda izinsiz kullanılması veya alıntı yapılması ancak yazıya link verilerek referans gösterilmesi şartıyla mümkündür.
“Saklı Pay Nedir? 1.0” üzerine 2 yorum